Մովսես Խորենացի

Մովսես Խորենացի՝ Ոսկեդարի գրող-պատմիչ, բանաստեղծ, թարգմանիչ, իմաստասեր, աստվածաբան, պատմահայր։ Մովսես Խորենացու «Հայոց Պատմություն» աշխատությունը միջնադարում եղել է ազգային ինքնաճանաչման, քաղաքական-հայրենասիրական դաստիարակության ուսումնական ձեռնարկ։ Մեծարվել է «Պատմահայր», «Մեծն Մովսես», «Քերթողահայր», «Տիեզերահռչակյալ» և այլ պատվանուններով։

Խորենացու մասին կենսագրական տեղեկությունները քիչ են։ Դրանց մեծ մասը հաղորդում է ինքը՝ հեղինակը, իր «Հայոց պատմության» մեջ պատահական կերպով։ Մովսես Խորենացին ծնվել է 5-րդ դարի սկզբին՝ մոտ 410-415 թվականներին, ենթադրաբար՝ Տարոն գավառի Խորնի կամ Խորոն գյուղում, մեկ այլ վարկածով՝ Սյունիքի Հաբանդ գավառի Խորեա(ն) գյուղում (ըստ Կորյունի վկայության. Մ. Խորենացին իր մանկության տարիներում սկզբնական կրթությունը ստացել է իր ծննդավայր Սյունիքում՝ Մեսրոպ Մաշտոցի այնտեղ հիմնած դպրոցում)։ Ենթադրվում է, որ 15-16 տարեկան հասակում, այսինքն մոտ 427 թվականին, նա ուղարկվում է Վաղարշապատ։ Վաղարշապատի դպրոցում նա եղել է Մեսրոպ Մաշտոցի և Սահակ Պարթևի կրտսեր աշակերտներից։ Այստեղ նա ուսանում է 5-6 տարի՝ բացի հայերենից սովորելով նաև հունարեն և ասորերեն։ 431 թվականից հետո՝ հավանաբար 434-435 թվականների ընթացքում, ուսուցիչները նրան այլ աշակերտների հետ ուղարկել են Եգիպտոսի Ալեքսանդրիա քաղաք՝ «իսկական ճեմարանում կատարելագործվելու»։ Ալեքսանդրիայում նա սովորել է օտար լեզուներ, հատկապես հունարեն, յուրացրել է փիլիսոփայություն, քերթողական արվեստ, երաժշտություն, ճարտասանություն, աստվածաբանություն, պատմություն։ Այստեղ մոտ 5-6 տարի ուսանելուց հետո Խորենացին և իր ընկերները բռնում են վերադարձի ուղին և ճանապարհվում դեպի Հունաստան։ Սակայն ծովային սաստիկ քամիները նրանց նավը քշում են դեպի Իտալիայի ափերը։ Օգտվելով առիթից՝ հայ երիտասարդներն այցելում են Հռոմի սրբավայրերը, այնուհետև մեկնում են Աթենք։ Ձմեռն այնտեղ անցկացնելուց հետո գարնանը գալիս են Հայաստան։ Նրանք տեղ են հասնում Սահակ Պարթևի և Մեսրոպ Մաշտոցի մահվանից, այսինքն` 440 թվականի փետրվարից հետո։ Այս առիթով Խորենացին անկեղծ ու խոր հուզմունքով է արտահայտում իր ապրումները. «Նույնիսկ չհասա տեսնելու նրանց աչքերի փակվելը, լսելու նրանց վերջին խոսքն ու օրհնությունը»։

Չնայած իր նկատմամբ եղած հալածանքին և անտարբերությանը՝ Խորենացին եռանդուն կերպով զբաղվում է գրական աշխատանքով. կատարում է թարգմանություններ, գրում ինքնուրույն երկեր։ Զրույց է պահպանվել, թե ծերության տարիներին Պատմահայրը գնահատվել և արժանացել է մեծարանքի, ստացել է եպիսկոպոսական աստիճան։

Նա ապրում է զրկանքներով լի կյանք՝ վախճանվելով, ենթադրաբար, 490-ական թվականների սկզբին հիվանդության ու աղքատության մեջ։

28.02.2022

ЗАДАНИЕ 1. ОБРАЗУЙТЕ СЛОВОСОЧЕТАНИЯ.
Образец: кофе + молоко = кофе с молоком
Чай + лимон. -чай с лимоном
Рыба + картошка.-рыба с картошкой
Пицца + грибы + ветчина.-пицца с грибами и ветчиной
Суп + курица.-куриныий суп
Торт + шоколад.-шоколадный торт
Вода + газ.-газированная вода
Сок + лёд. сок с лёдом
Рис + соус.-рис с соусом
Салат + помидоры + огурцы.-салат с помидорами и огурцами
Бутерброд + колбаса + сыр.- бутерброд с кобасой и сыром
Мясо + картофель.-мясо с картофельем
Борщ + сметана.-борщ с сметаной
Тушёное мясо + овощи.-тушёное мясо с овощами
Котлеты + грибы.-котлеты с грибами
Компот + сухофрукты.-компот и сухофрукты
Мороженое + орехи + шоколад.- шокаладное мороженое с орехами
Суп + фрикадельки.-суп с фрикадельками
Блинчики + сметана + варенье.-сметанные блинчики с вареньем
ЗАДАНИЕ 2. НАПИШИТЕ, КОГДА ЭТО НУЖНО ДЕЛАТЬ, ИСПОЛЬЗУЯ ПРЕДЛОГИ ПЕРЕД И ПОСЛЕ.
Всегда мойте руки-обед
Вам не надо волноваться перед экзаменом
Всегда проверяйте чемодан перед поездкой
Я всегда мою посуду после еды
Я всегда поздравляю свою подругу после Нового года
Мама желает доброй ночи ребёнку перед сном
Студенты иногда ходят в библиотеку после лекции
Отцу нужно отдохнуть после работы
Врач посоветовал больному принять успокоительное лекарство перед операцией

Բառարան

 Հայոց լեզվի գրքի վերջում գտնվող ուղղագրական բառարանից դուրս գրել դպրոցին վերաբերող բառերը, սովորել ուղղագրությունը։

Դաընթաց, դասընկեր, այբբենարան, գիշերօթիկ, էքսկուրսիա, հանրօգուտ, մատյան, մաթեմատիկա, հնգօրյա:

Տեքստային աշխատանք

Ինչպես միշտ շրջում եմ անծանոթների տներով և գողանում ինձ օրվա ուտելիք: Այդ օրը գնացի մի հոգևորականի տուն: Շատ ուտելիք ուներ, որոշեցի հաջորդ օրն էլ էստեղ գալ: Ամեն օր գալիս էի, տեսնում զանազան ուտելիքներ է լցրել իր տունը: Մի օր էլ եկա մոտիկացավ ինձ, շոյեց գլուխս ու այդ ժամանակվանից բարեկամացանք: Օրը ցերեկով գալիս եմ ուտելիքիս հետևից, տեսնեմ վարագույրները վառվում են, վազեցի հոգևորականի մոտ՝ քնած էր: Բարձրացա անկողնուն թուշը կծեցի: Արթնացավ սկսեց վրաս բարկանալ, բայց երբ տեսավ վառվող վարագույրները մի փոքր դադար տվեց ներողություն խնդրեց, շնորհակալություն հայտնեց, վերցրեց ինձ գիրկը ու մենք գնացինք դուրս:

Մի առնետ ամեն օր գալիս էր մոտս, ուտելիք էր տանում: Այնքան էր եկել, բարեկամացել էինք: Մի օր քնած եմ մեկ էլ հանկարծ թշիս ահավոր ցավից վեր թռա: Առնետն էր կծել: Սկսեցի բարկանալ, հետո տեսա վառվող վարագույրները, ներողություն խնդրեցի, շնորհակալություն հայտնեցի, առա գիրկս ու վազեցի տնից դուրս:

Старый повар

Аудиорассказ

Выполни тест:
1.Действие  рассказа происходит….
а) в девятнадцатом веке
б) и в начале двадцатого века
в) в конце восемнадцатого века
2. Старый повар жил . . . .
а) в доме богатой графини
б) в собственном доме на окраине города
в) в маленьком доме в саду
3. Старый повар . . . .
а) имел большую семью
б) ж и л вместе с дочерью
в) был совершенно одинок
4. В доме, где жили старый повар и Мария…….
а ) было много мебели
б.) была очень простая мебель
в) стоял старый рояль
5. Старый повар ослеп__
а) ещё в детстве
б) от жара печей
в) после болезни
6. Перед смертью старый повар ….
а) хотел исповедаться
б) попросил дочь позвать священника
в) рассказал дочери о своих грехах
7. Мария привела к отцу ….
а) священника
б) знакомого доктора
в) случайного прохожего, первого встречного
8. Старик хотел исповедаться перед смертью, потому что …
а) у него было много грехов
б) он был хороший христианин
в) когда-то однажды он украл золотую вещь
9. Когда-то давно повар украл золотое блюдо в доме графа,
чтобы —
а) купить дорогое лекарство больной жене
б) купить жене дорогой подарок
в) заплатить долги
10. Когда пропало золотое блюдо…….
а) повара прогнали с работы
б) были наказаны несколько слуг
в) никто из слуг не пострадал
11 . Выслушав признание (исповедь) старика, незнакомец сказал,
ч т о ….
а) Бог накажет или простит его
б) воровство — большой грех
в) старик ни в чём не виноват
12. Последним желанием умирающего было ….
а) выйти на улицу
б) увидеть свою жену, солнечный свет и цветущий сад
в) послушать музыку
13. Музыкант начал играть, и ….
а) старик заплакал
б) слепому старику показалось, что он видит всё, о чём мечтал
в) прохожие останавливались около дома, чтобы послушать
музыку

Տեքստային աշխատանք

Քաղցած աղվեսը կախ ընկած ողկույզներով խաղողի վազ տեսավ: Նա ցանկացավ դունչը հասցնել խաղողին, բայց չկարողացավ: Հեռանալիս ինքն իրեն ասաց.
Ոչինչ, դեռ խակ է:

Որոշ մարդիկ էլ այդպիսին են: Ուժ ու կարողություն չունենալու պատճառով հաջողության չեն հասնում, մեղքը դնում են պայմանների վրա:

Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշխատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Այնտեղ այս ահավոր ծույլը փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ էր ուտում: Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն: Մի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց.

-Ուղտ, այ ուղտ, դուրս արի ու մեզ նման աշխատի՛ր:

Ուղտը պտասխանեց.

-Ո՜ւզ, ո՜ւզ:

Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը նրանց էլ միայն <<ուզ>> ասաց:

Հենց այդ <<ուզն>> էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

Ոչ, հնարավոր չէ, որովհետև դրանք իմաստով մոտ չեն իրար:

Կոտորակների գումարում

1. Կատարել գումարում

• 1/3+5/3=6/3
• 2/5+6/5=8/5
• 9/13+8/13=17/13
• 13/15+2/15=15/15
• 1/2+7/2+9/2=17/2
• 3/4+14/4+6/4=23/4
• 9/15+8/15+12/15=29/15
• 1/2+1/2+1/2=3/2
• 1/5+7/5+9/5=17/5
• 4/13+5/13+1/13=10/13
• 1/9+3/9+5/9=9/9
• Կոտորկաները բերել ընդհանուր հայտարարի և կատարել գումարում

• 2/3+5/6=4/6+5/6=9/6
• 3/2+7/6=9/6+7/6=16/6
• 14/15+1/5=14/15+3/15=17/15
• 2/5+4/5=6/5
• 1/20+4/10=1/20+8/20=9/20
• 4/15+3/5=4/15+9/15=13/15
• 12/20+4/7=84/140+80/140=164/140
• 24/30-1/6=24/30-5/30=19/30
• 35/16-2/32=70/32-2/32=68/32
• 1/15+4/20+6/60= 4/60+12/60+6/60=22/60
• 34/7-2/14+5/6=68/14-2/14+5/6=70/14+5/6= 210/42+35/42=245/42
• 1/5+3/10=1/10+3/10=4/10
• 3/6+2/4=6/12+6/12=12/12
• 5/20+1/4=5/20+5/20=10/20
• 6/15+3/10=12/30+9/30=21/30
• 3/7+4/10=30/70+28/70=58/70
• 14/20+7/10=14/20+14/20=28/20

Եզակի և հոգնակի թիվ

Ծառեր, ձայներ, հոտեր, քարեր, կովեր, արջեր, փնջեր, լուրեր, բառեր, բեղեր, հայեր, հայրեր, ցեղեր, սրտեր, գրեր, սյուներ, պատեր, հույներ, ձվեր, սրեր, քթեր, քույրեր, մայրեր, ձեռքեր, ոտքեր, տատեր, պապեր:

Եղբայրներ, աթոռներ, պապիկներ, տատիկներ, գրպաններ, թութակներ, եղնիկներ, ոչխարներ, սեղաններ, թռչուններ, մեքենաներ, բարեկամներ, աշակերտներ, մատյաններ, հեռախոսներ, ծաղկավաճառներ, պանրագործարաններ:

Միավանկ բառերը հոգնակի դարձնելու դեպքում ավելացնում ենք -եր, իսկ բազմավանկ բառերի դապքում ավելացնում ենք -ներ: Կան նաև բացառություններ:

ա) գրպաններ, սեղաններ, մատյաններ, պանրագործարաններ:

բ) փնջեր, սրտեր, գրեր, ձվեր, սրեր, քթեր:

Հերթական ոլորաններից հետո երևացին սրբավայրերը: Վերեվում արձաններն են նստած: Արձանները կորցրել են գլուխները: Արկրաշարժերը բազմիցս սասանել են այդ լեռների գագաթները, օտար բանակների զինվորները ձգտել են խորտակել իրենց անհասանելի ու թշնամական սրբավայրերը: Արձանները, բարձրաքանդակներն ու գազանների կերպարանքները կերտված են հիանալի վարպետների կողմից:

02.22.2022

Կոտորակները բերե՛ք 24-ի հավասար ընդհանուր հայտարարի.

3/2 և 5/6 5/6=60/24

3/4 և 17/6 17/6=102/24

13/6 և 14/3 13/6=104/24

1/12 և 5/8 1/12=3/24

Կոտորակները բերե՛ք ընդհանուր հայտարարի .

1/6 և 8/15 8/15=40/30

8/3 և 7/12 7/12=28/12

1/48 և 75/12 1/48=4/48

9/50 և 24/25 9/50=18/50

Կոտորակները ընդհանուր հայտարարի բերել

Առաջադրանքներ դասարանում Կոտորակները բերեք ընդհանուր հայտարարի

5/3 և 4/6 5/3= 10/6

5/6 և 7/12 5/6= 10/12

1/18 և 5/6 5/6=15/18

3/5 և 4/15 4/15=12/15

1/10 և 4/25 4/25=20/50

2/3 և 3/4 3/4=12/12

3/2 և 5/3 5/3=15/6

1/12 և 3/4 1/12=3/12

14/5 և 4/7 4/7=28/35

5/2 և 3/15 3/15=75/30

12/100 և 6/25 12/100=48/100

6/13 և 4/7 6/13=78/91

7/12 և 5/10 7/12=35/60

7/100 և 3/25 7/100=28/100

5/4 և 12/14 12/14=84/28

1/12 և 5/6 1/12=2/12

5/12 և 3/7 5/12=60/84

1/15 և 5/4 1/15=15/60

9/10 և 5/7 9/10=90/70